In gesprek gaan met leerlingen, deed Karin Pronk als leerkracht op een basisschool altijd al graag. Sinds ze vakleerkracht vormingsonderwijs is, heeft ze hier nog meer tijd en gelegenheid voor. ‘Ik wil de kinderen graag laten nadenken over hoe ze in het leven staan, en hoe ze met elkaar omgaan.’

Karin Pronk

Karin kwam in aanraking met het boeddhisme via haar vriend die zich ging verdiepen in meditatie. Ze vertelt: ‘Ik volgde een opleiding MindfulKids en deed soms oefeningen met de leerlingen in de klas. Dat vond ik ontzettend leuk om te doen. De nadruk in het reguliere onderwijs kwam echter steeds meer te liggen op vakleerkracht boeddhistisch vormingsonderwijs aarzelde ik geen moment. In de vormingslessen kan ik zowel mijn liefde voor de kinderen als voor het boeddhisme kwijt.’

Klassiek en carrousel onderwijs

Vormingsonderwijs wordt op diverse manieren aangeboden in het openbaar basisonderwijs. Afhankelijk van de vraag van ouders en de wens van de school wordt er vormingsonderwijs gegeven vanuit een specifieke levensbeschouwing (vaak aan een klein groepje leerlingen) of volgt de hele klas gezamenlijk vormingslessen waarin vakleerkrachten van diverse levensbeschouwingen samenwerken. Karin: ‘Ik ben zelf alleen betrokken bij de samenwerkingsvorm. Samen met twee of drie andere denominaties verzorgen we het vormingsonderwijs. Dat betekent dat kinderen kennismaken met verschillende levensbeschouwingen.’

Verschillen en overeenkomsten

‘Soms betekent dit dat je als vakleerkrachten vormingsonderwijs meedoet in het thema-onderwijs dat een school aanbiedt. Het mooie hiervan vind ik de nauwe samenwerking met collega’s van andere denominaties. Je maakt dan bijvoorbeeld samen de start- en afsluitende les. Doordat je je samen, maar ieder vanuit zijn of haar eigen achtergrond, in een thema verdiept, ontdek je wat je overeenkomsten en verschillen zijn. Daar leer ik veel van en de kinderen ook. Daarbij is het een heel natuurlijke manier om de leerlingen te laten zien dat je ondanks verschillen ook heel goed samen kunt werken.’

Belichaming

De kracht van vormingsonderwijs zit volgens Karin in het feit dat de vakleerkracht een belichaming is van de levensbeschouwing. ‘Een groepsleerkracht kan wel iets vertellen over verschillende levensbeschouwingen, maar dan blijft het vaak bij feitjes. Als vakleerkracht vormingsonderwijs is de levensbeschouwing een wezenlijk onderdeel van wie je bent. Dat neem je mee de les in.’

Ze illustreert dit aan de hand van een voorbeeld: ‘Onlangs gaf ik een les over boos worden. De boeddhistische zienswijze leert je om bij emoties even te wachten met reageren, door even rust te nemen en in jezelf te keren. Nu had ik een vrij lastige groep 8 en moest in die les daarom een keer pittig ingrijpen. Een van de leerlingen zei toen: “Juf, u wordt boos.” Ik antwoordde: “Interessant ja, je hebt helemaal gelijk. Ik moet ook nog oefenen.” Doordat ik zo actief bezig ben met het boeddhisme en mezelf meeneem in dat proces, kan ik hier direct op reflecteren en dat weer inzetten in de les. Dat geeft zo’n les verdieping.’

Niks gek aan

‘In onze samenleving zie je steeds meer polarisatie. Onbekend maakt onbemind. Mensen hebben soms beelden bij de islam of het jodendom die niet zo fraai zijn. Door als kind kennis te maken met de verschillende stromingen en les te krijgen van mensen die hier een belichaming van zijn, ontdekken ze al heel vroeg dat het gewone religies zijn waar niks gek aan is.’

Voor Karin is een les geslaagd als ze ziet dat kinderen tot inzichtjes komen. ‘Zo vertelde ik pas tijdens een les over de lotusbloem die in de modder groeit. Ik vroeg de kinderen toen: “Hoe is dat in jouw leven? Heb je modder nodig om te groeien?” Toen antwoordde een van de kinderen: “Misschien is modder wel datgene in je leven dat niet helemaal goed gaat. Maar daar leer je wel van.” Dat is zo’n moment dat ik zie dat er een lampje aangaat. Dat is prachtig om te zien en geeft veel voldoening!’