‘Ik hoop dat ons onderwijs Leren Leven een fundament legt’

Hennie had geen onderwijsachtergrond, maar kon destijds een tweejarige opleiding in Meppel volgen die haar klaarstoomde voor het vak vormingsonderwijs. ‘In het tweede jaar moesten we stagelopen. Ik kwam op twee scholen terecht, die enorm van elkaar verschilden’, vertelt ze. ‘De ene school was heel pittig, terwijl de andere school een warm bad was met een directeur die mij erg hielp. Dat was maar goed ook, want anders was ik wellicht gestopt. Maar achteraf gezien heb ik juist het meeste geleerd op de school waar ik het zo moeilijk had.’

Leren Leven

Na heel wat jaren vormingsles geven aan een groepje leerlingen dat zich hiervoor op had gegeven, werd in 2014 het roer omgegooid op de scholen waar Hennie werkte. Aves, een samenwerkingsstichting van scholen in het primair onderwijs in de Noordoostpolder, had namelijk de wens om alle leerlingen levensbeschouwelijk onderwijs te geven. Hieruit ontstond het programma: ‘Leren Leven’ (zie onder).

Je zit niet meer op een eilandje

‘Een groot voordeel van deze manier van werken, is dat je als vakleerkracht vormingsonderwijs meer aanzien, zeggenschap en waardering krijgt in de school’, vertelt Hennie. ‘Je zit niet meer op een eilandje. Bovendien zien je collega’s en de kinderen hoe wij met elkaar als vakleerkrachten vanuit diverse levensbeschouwingen met elkaar omgaan. Ze weten dat we verschillend zijn, maar toch staan we naast elkaar.’

Eigenheid

Aan de andere kant is het belangrijk om ook de eigenheid van je levensbeschouwing te bewaken. Hennie vertelt: ‘Ik werk samen met vakleerkrachten die islamitisch, protestants en rooms-katholiek vormingsonderwijs geven. Ik ben er alert op dat de H van HVO voldoende uit de verf komt. Waar mijn collega de Koran erbij pakt of de Bijbel, werken we vanuit humanistisch vormingsonderwijs met een eigen methode, HOKE (zie kader).’

Een klein nadeel van de gezamenlijke lessenseries Leren Leven vindt Hennie dat het meer tijd kost om een band op te bouwen. ‘Dit komt omdat je de leerlingen in een grotere groep ziet, en omdat je minder vaak lessen geeft. Je komt ongeveer 4 of 5 weken op een school, daarna neemt een collega vormingsonderwijs het stokje over. Dan duurt het weken voordat je er weer bent. Toch merk ik dat de kinderen daarin heel flexibel zijn. Ze zijn altijd ontzettend enthousiast als ze ons weer zien.’

Samen om het kind

Het verzorgen van vormingslessen in deze vorm vraagt een andere inzet en voorbereiding, benadrukt Hennie. ‘Voorheen was ik beknopter in de voorbereiding van mijn lessen. Ik had dan zo’n beetje in mijn hoofd wat ik ging doen. Nu werk je ver van te voren je lessen uit, en stem je goed af met je collega-vakleerkrachten. Je moet zorgen voor een duidelijke rode lijn, en je stemt ook werkvormen met elkaar af, zodat er geen overlap is.’

Respect

‘Het allermooiste vind ik dat we met onze lessen samen om een kind gaan staan. En dat de kinderen dan ontdekken: He, jullie vertellen hetzelfde verhaal, maar het komt uit verschillende boeken en bronnen. Wat ook heel waardevol is, is dat ze respect leren. Zo was er een Syrisch meisje in de klas die lang twijfelde of ze een hoofddoek wilde dragen, omdat ze bang was dat ze gepest zou worden. Maar doordat de islamitische juf van vormingsonderwijs ook gewoon een hoofddoek droeg, is ze die vanaf dat moment ook gaan dragen. En ze werd niet uitgelachen.’

He, jullie vertellen hetzelfde verhaal, maar het komt uit verschillende boeken en bronnen

Fundament

‘Ten diepste hoop ik dat de ervaring die de kinderen in de lessen hebben opgedaan, hen helpt om met een open houding naar het middelbaar onderwijs te gaan. Dat er een fundament is gelegd, van: ja, we zijn allemaal anders, maar we willen ten diepste allemaal hetzelfde, namelijk een goed leven leiden. Vanuit die basis kunnen leerlingen zich verder ontwikkelen.’